Rối loạn giấc ngủ: Phân loại, nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị
Theo thống kê có tới 35% dân số trên toàn thế giới bị chứng rối loạn giấc ngủ. Tình trạng rối loạn giấc ngủ không chỉ thấy ở người cao tuổi mà những năm gần đây cuộc sống hối hả, con người chịu nhiều áp lực trong công việc, cuộc sống đã khiến người trẻ dần xuất hiện chứng mất ngủ.
Viện Tâm thần thành phố Hồ Chí Minh cho biết có khoảng 25% người trẻ (tuổi từ 18-30 độ) thường xuyên mất ngủ, ngủ không sâu giấc, chất lượng giấc ngủ không đảm bảo.
Một người trong độ tuổi trưởng thành cần 7-8 tiếng đồng hồ dành cho việc ngủ, giấc ngủ cần chất lượng đủ sâu, liền mạch, khi tỉnh giấc có cảm giác thoải mái, sảng khoái. Khi giấc ngủ bị rối loạn sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe thể chất, tinh thần, giảm chất lượng cuộc sống của bạn
Rối loạn giấc ngủ là tình trạng thay đổi bất thường về chất lượng và thời gian giấc ngủ. Chứng bệnh này gặp ở mọi lứa tuổi, mọi giới do nhiều nguyên nhân khác nhau, bệnh biểu hiện dưới ba hình thái chủ yếu là mất ngủ, ngủ nhiều và rối loạn nhịp thức ngủ.
Chỉ khẳng định rối loạn giấc ngủ khi: mất ngủ xảy ra ít nhất 3 lần/tuần, trong thời gian ít nhất một tháng. Nếu bạn đang gặp phải tình trạng này, hãy cùng Villamed tìm hiểu thêm qua bài viết dưới đây nhé.
1. Phân loại rối loạn giấc ngủ
Tùy vào nguyên nhân, triệu chứng mà rối loạn giấc ngủ được chia thành nhiều dạng khác nhau, một số loại chính bao gồm:
Mất ngủ: người bệnh khó vào giấc, hay bị tỉnh giấc giữa đêm và khó có thể ngủ lại. Đây là chứng rối loạn giấc ngủ phổ biến nhất
Ngưng thở khi ngủ: là sự thay đổi nhịp thở bất thường trong khi ngủ khiến bạn ngừng thở trong 10 giây trở lên
Hội chứng chân không yên(RLS): là một rối loạn chuyển động khi ngủ, gây cảm giác ngứa ran hoặc châm chích ở chân gây khó chịu, thôi thúc người bệnh phải di chuyển chân khi đang cố gắng chìm vào giấc ngủ.
Giảm thông khí khi ngủ: Gặp ở người có cơ hô hấp yếu hoặc chịu áp lực lớn do các bệnh về phổi, hay mắc chứng béo phì khiến họ bị khó thở khi ngủ. Điều này khiến người bệnh thường bị tỉnh giấc giữa đêm.
Rối loạn chu kỳ giấc ngủ: Ở người thường làm việc theo ca, bị thay đổi múi giờ, thức quá khuya, khiến nhịp sinh học bị gián đoạn, gây cảm giác choáng váng, mất phương hướng và buồn ngủ vào ban ngày.
2. Các triệu chứng của tình trạng rối loạn giấc ngủ
Ở mỗi người khác nhau, rối loạn giấc ngủ sẽ có những biểu hiện khác nhau đôi chút tùy vào tình trạng rối loạn cụ thể và mức độ nghiêm trọng, tuy nhiên nhìn chung đều có những triệu chứng sau:
- Khó đi vào giấc ngủ ( Thường mất hơn 30 phút mỗi đêm)
- Giấc ngủ chập chờn, không sâu giấc, thức dậy nhiều lần mỗi đêm và khó để có thể vào lại giấc ngủ, thức dậy quá sớm vào buổi sáng
- Thường cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức, buồn ngủ vào ban ngày, thường xuyên ngủ trưa hoặc ngủ không đúng thời điểm trong ngày
- Đôi khi có cảm giác tê bì, căng cứng tay chân, ngứa ran như có dòi bò rất khó chịu. Cảm giác này sẽ thuyên giảm khi di chuyển hoặc xoa bóp đặc biệt là vào buổi tối khi cố gắng đi vào giấc ngủ
- Có các hành vi bất thường khi ngủ
- Khi ngủ có thể ngáy, khịt mũi, thở hổn hển, phát ra âm thanh nghẹt thở
- Thiếu tập trung chú ý trong công việc, khả năng ghi nhớ kém.
- Lờ đờ, không thể giữ tỉnh táo, phản ứng chậm chạp trong mọi hoàn cảnh.
- Khó kiểm soát cảm xúc, dễ nổi nóng, tức giận.
- Tăng cân
3. Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây rối loạn giấc ngủ bao gồm:
- Bệnh lý: dị ứng, hen suyễn, bệnh tim mạch, bệnh phổi, một số rối loạn thần kinh và đau đớn (do viêm khớp, đau dây thần kinh sau zona…)
- Mắc một số bệnh về tâm thần: trầm cảm , rối loạn lo âu, stress…
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc
- Di truyền
Ngoài ra còn có một số yếu tố nguy cơ gây nên rối loạn giấc ngủ như:
- Chế độ ăn uống: Việc ăn nhiều cà chua hay các thực phẩm nhiều gia vị sẽ dễ gây ợ hơi. Tình trạng này càng nặng hơn khi nằm và chính nó là nguyên nhân gây khó ngủ. Việc uống quá nhiều nước trước khi đi ngủ cũng có thể gây gián đoạn giấc ngủ do phải thức dậy đi tiểu nhiều lần.
- Sử dụng quá nhiều chất kích thích như: cà phê, trà , cola, rượu bia, thuốc lá… gây cản trở giấc ngủ
- Tuổi tác: khi già đi con người thường ngủ ít hơn và dễ bị đánh thức hơn.
- Lối sống, sinh hoạt: thường xuyên thức khuya, làm việc ca đêm gây rối loạn đồng hồ sinh học của cơ thể
- Yếu tố môi trường: nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, tiếng ồn, giường ngủ…đều là các yếu tố gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn.
4. Tác hại của rối loạn giấc ngủ đến sức khỏe
Giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng tới sức khỏe giúp cải thiện trí nhớ, tăng cường hệ miễn dịch. Bởi vậy, tình trạng rối loạn giấc ngủ lâu dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, cụ thể:
- Gây tình trạng ngủ gật,mệt mỏi, uể oải, không tập trung chú ý dẫn đến giảm chất lượng công việc, cuộc sống.
- Giảm khả năng ghi nhớ, tư duy và suy luận logic của não bộ.
- Gây ra đau đầu, bực bội khó chịu , cáu gắt. Lâu ngày gây ra rối loạn cảm xúc, hay chán nản, vui buồn thất thường, dễ rơi vào lo âu, trầm cảm.
- Suy giảm hệ thống miễn dịch, tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khác như tiểu đường, các bệnh lý tim mạch,…
5. Các phương pháp điều trị
Phương pháp điều trị rối loạn giấc ngủ phụ thuộc vào loại rối loạn giấc ngủ mà bạn mắc phải. Điều trị thường bao gồm sự kết hợp của các phương pháp điều trị y tế và thay đổi lối sống.
Điều trị y tế
- Sử dụng thuốc: Có thể sử dụng benzodiazepine, zolpidem, chloral hydrate… nhưng phải theo chỉ định của bác sĩ. Nếu có hội chứng lo âu hay trầm cảm đi kèm, nên phối hợp các loại thuốc chống trầm cảm, lo âu.
- Bổ sung hormone melatonin để cải thiện đồng hồ sinh học và giấc ngủ
- Sử dụng các sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược tự nhiên: ngoài việc dùng thuốc để điều trị, người bị rối loạn giấc ngủ nên dùng thêm các sản phẩm thảo dược có tính an thần như lạc tiên, bình vôi, tâm sen, vông nem…để tăng hiệu quả điều trị.
- Sử dụng thuốc theo chỉ định nếu đang mắc các bệnh lý sẵn có
- Nếu có nghiến răng trong lúc ngủ thì có thể sử dụng dụng cụ bảo vệ răng.
Thay đổi lối sống
Điều chỉnh lối sống có cải thiện đáng kể đến chất lượng giấc ngủ của bạn đặc biệt khi được kết hợp với phương pháp điều trị y tế. Người bị rối loạn giấc ngủ có thể áp dụng các biện pháp sau đây:
- Bổ sung nhiều rau, cá, giảm lượng đường nạp vào chế độ ăn uống.
- Giảm căng thẳng, lo lắng bằng cách thực hiện các bài tập thể dục nhẹ như yoga, thiền định.
- Tránh thức quá khuya và tập cho cơ thể quen với việc đi ngủ và thức dậy trong cùng một thời điểm mỗi ngày. Tránh ngủ trưa quá nhiều và ngủ nướng vào buổi sáng.
- Uống ít nước, tránh ăn quá no, quá nhiều carbonhydrate trước khi ngủ
- Hạn chế sử dụng chất kích thích: cà phê, bia, rượu,… đặc biệt vào buổi chiều và buổi tối.
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ. Loại bỏ bớt các thiết bị như ti vi, máy tính ra khỏi phòng ngủ.
- Phòng ngủ thoáng khí, ít ánh sáng, không quá nóng hay quá lạnh.
Nguồn tham khảo:
https://bvtttw1.gov.vn/roi-loan-giac-ngu
https://www.webmd.com/sleep-disorders/understanding-sleep-problems-basics
