Tất cả những điều bạn cần biết về viêm xương khớp (OA)

Viêm xương khớp là thuật ngữ chung của tất cả các rối loạn có ảnh hưởng đến cấu trúc và hoạt động của khớp. Đây là một bệnh lý thường gặp, gây nhiều khó khăn trong sinh hoạt và lao động do đau đớn.

Dấu hiệu thường gặp nhất của viêm khớp đó là hạn chế tầm vận động của khớp và đau tại khớp. Các triệu chứng khác có thể có đó là sưng, nóng, đỏ tại khớp và cứng các cơ liên quan đến khớp.

Có nhiều loại bệnh viêm khớp khác nhau trong đó có thể là bệnh viêm khớp đơn thuần hoặc viêm khớp có ảnh hưởng đến các cơ quan khác. Trong đó, viêm xương khớp(OA) là bệnh lý thường gặp nhất, cùng Villamed tìm hiểu sâu hơn về nó nhé.

Viêm xương khớp (OA) là gì?

Viêm xương khớp ( bệnh thoái hóa khớp) là bệnh lý khớp mãn tính có đặc điểm là nứt vỡ và mất sụn khớp cùng với những thay đổi khác của khớp bao gồm phì đại xương (hình thành gai xương). Ảnh hưởng mô cơ xung quanh, giảm lượng dịch khớp, hạn chế vận động

Thông thường các đầu xương trong khớp sẽ được bao bọc bởi một lớp sụn dai và mịn. Sụn khớp như lớp đệm bảo vệ, vừa giúp giảm chấn động, vừa hạn chế sự cọ xát trực tiếp giữa hai đầu xương giúp các đầu xương có thể dẽ dàng trượt lên nhau khi vận động khớp.

Vì vậy khi bị viêm xương khớp làm các khớp khó chuyển động, biến dạng thậm chí các xương lệch khỏi vị trí bình thường.

Nguyên nhân và các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xương khớp

Viêm xương khớp xảy ra khi sụn bao bọc các đầu xương trong khớp dần bị thoái hóa làm cho các xương tiếp xúc trực tiếp với nhau khiến cho chúng bị hao mòn

Tuy giữ vai trò quan trọng, nhưng cấu tạo của sụn khớp lại không có mạch máu nuôi dưỡng hay dây thần kinh trực tiếp chi phối. Sụn khớp hoàn toàn không được cung cấp dưỡng chất trực tiếp mà hoạt động chủ yếu là nhờ chất dinh dưỡng thẩm thấu qua các cấu trúc khác trong hệ thống khớp như: các xương dưới sụn, dịch khớp, màng hoạt dịch…

Do vậy, sụn khớp là cấu trúc rất dễ bị bào mòn, thoái hóa theo thời gian một cách âm thầm, không có dấu hiệu cảnh báo cụ thể.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xương khớp

• Tuổi: Các khớp sẽ có xu hướng bị bào mòn theo thời gian, vì vậy nguy cơ mắc viêm khớp cũng sẽ tăng lên khi tuổi càng cao.
• Chấn thương khớp:Gãy xương, rách sụn, trật khớp hoặc chấn thương dây chằng có thể dẫn đến viêm khớp, ngay cả những vết thương đã lành cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Các hoạt đông gây áp lực lặp đi lặp tác động trên khớp: công việc hoặc các môn thể thao bạn đang chơi gây ra áp lực lặp đi lặp lại trên khớp sẽ khiến các khớp đó dễ bị viêm và tổn thương hơn.
• Béo phì: Cân nặng dư thừa làm tăng thêm áp lực lên khớp, cộng với các tế bào mỡ sẽ thúc đẩy tình trạng viêm.

• Di truyền: Những người có thành viên trong gia đình mắc bệnh viêm khớp có nhiều khả năng mắc bệnh này hơn.
• Giới tính:  Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới.
•  Bệnh lý: các bệnh lý như tiểu đường, mỡ máu, bệnh tự miễn… đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Triệu chứng của bệnh viêm xương khớp

Các triệu chứng thường xuất hiện chậm và trầm trọng theo thời gian, có thể xuất hiện trên một hoặc một vài khớp. Các triệu chứng thường gặp như:

• Đau – là  triệu chứng xuất hiện sớm nhất, được mô tả là cảm thấy nhức nhối sâu bên trong. Đau thường tăng lên khi hoạt động và giảm khi nghỉ ngơi, nhưng trong các giai đoạn sau khi bệnh đã tiến triển nặng thì đau có thể xuất hiện liên tục

• Cứng khớp: khớp khó cử động dưới 30 phút mỗi khi thức dậy, hoặc sau một thời gian không hoạt động
• Giảm phạm vi hoạt động và độ linh hoạt của khớp.
• Sưng, nóng, đỏ, đau vùng khớp.
• Có thể nghe thấy tiếng lạo xạo ở khớp.
• Biếndạng khớp: xuất hiện tình trạng khớp có hình dạng bất thường

Biến chứng bệnh viêm xương khớp

Viêm khớp là bệnh mạn tính diễn ra từ từ trải qua 4 giai đoạn:

• Tăng tình trạng sưng và viêm: dịch khớp tăng bất thường gây nên tình trạng khớp sưng lên. Điều này có thể gây nên tình trạng sụn vỡ ra gây sưng tấy.
• Xuất hiện đau khớp: đau tăng lên đặc biệt là khi hoạt động. Có thể gặp tình trạng đau khớp khi nghỉ ngơi.
• Hạn chế vận động: tình trạng cứng khớp và đau khớp làm giảm khả năng vận động của khớp.
• Biến dạng khớp: hình dạng của khớp có thể bị biến đổi do tổn thương cấu trúc do viêm hoặc tai nạn.

Các biến chứng có thể gặp của viêm khớp bao gồm:

• Rối loạn giấc ngủ: do tình trạng đau kéo dài.
• Tăng cân nhanh: do hạn chế di chuyển.
• Hoại tử xương: do tình trạng bào mòn sụn, xương khớp.
• Gãy xương: do xương khớp yêu nên một hoạt động nhẹ có thể gây ra tình trạng gãy xương

Điều trị bệnh viêm xương khớp

Không có cách nào để chữa khỏi viêm xương khớp, nhưng việc điều trị sẽ giúp giẩm viêm, giảm triệu chứng, tăng tính linh hoạt và chức năng cho khớp

Điều trị nội khoa: Để làm giảm tình trạng đau trong viêm xương khớp, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc như:

• Paracetamol: đây là thuốc đầu tay trong giảm đau. Tuy nhiên cần lưu ý sử dụng đúng chỉ định.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): như ibuprofen, celecoxib… Lưu ý các vấn đề nếu sử dụng trong thời gian dài như viêm dạ dày, rối loạn đông máu, tổn thương gan, thận.
• Corticosteroid: có thể được tiêm vào khớp để giảm nhanh triệu chứng đau.
• Chất thay thế acid hyaluronic: chất thay thế cho dịch khớp, giúp các khớp trượt lên nhau dễ hơn.

Điều trị ngoại khoa: Một số trường hợp không đáp ứng với điều trị nội khoa hoặc xuất hiện biến chứng có thể sẽ phải sử dụng đến điều trị ngoại khoa:

• Xuất hiện tình trạng biến dạng khớp.
• Các khớp không đủ để thực hiện những vận động của cơ thể

Điều trị không can thiệp: Dựa vào những đặc điểm của cơn đau, bác sĩ có thể đề nghị bệnh nhân thay đổi lối sống bằng các hoạt động như:

• Tập thể dục: với phương pháp khoa học và cường độ hợp lý nhằm giảm tình trạng cứng khớp và tăng sức mạnh cơ bắp.
• Giảm cân từ từ: để làm giảm áp lực lên hệ xương khớp.
• Sử dụng những dụng cụ chuyên dụng: để giảm những ảnh hưởng của tình trạng viêm khớp.
• Vật lý trị liệu: được sử dụng để hỗ trợ bệnh nhân tăng cường sức mạnh của cơ, tăng tính linh hoạt của hệ xương khớp kết hợp với hỗ trợ giảm đau.

Sử dụng các loại thực phẩm bổ sung: một số loại thực phẩm có thể hỗ trợ điều trị các bệnh viêm xương khớp bao gồm:

• Bơ thực vật và dầu đậu nành: giúp giảm viêm xương khớp đầu gối và hông.
• Omega-3: có trong dầu cá giúp ngăn cản quá trình viêm của cơ thể.
• Bổ sung các thực phẩm có chứa Glucosamine,MSM, collagen type II, Chondroitin sulfate…

Phòng ngừa bệnh viêm xương khớp

Để bảo vệ sức khỏe xương khớp và giảm tình trạng khớp bị thoái hóa, bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau:

• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học: cung cấp các thực phẩm chứa nhiều canxi, omega3, vitamin và khoáng chất để giúp xương chắc khỏe cũng như giảm quá trình viêm.
• Duy trì cân nặng ở mức độ thích hợp: Khi bạn thừa cân, béo phì, các khớp trên cơ thể bạn (nhất là khớp gối, khớp háng, khớp cổ chân) phải chịu tải trọng và áp lực nhiều hơn, điều này có thể làm tổn thương đến các khớp. Vì vậy, bạn nên xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, hoạt động thể chất đều đặn để duy trì cân nặng ở mức hợp lý (chỉ số BMI nằm trong khoảng 18,5 – 24,9), giúp giảm bớt sức nặng cho khớp, là một trong những biện pháp giúp phòng tránh viêm khớp
• Sử dụng các dụng cụ bảo vệ khi tham gia các hoạt động thể thao.
• Khởi động kỹ trước khi tham gia các hoạt động thể thao

Nguồn tham khảo:

https://www.arthritis.org/diseases/osteoarthritis

https://www.healthline.com/health/osteoarthritis

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/osteoarthritis/symptoms-causes/syc-20351925

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/5599-osteoarthritis

https://www.webmd.com/osteoarthritis/osteoarthritis-prevention-1